Nederlandse aanhalingstekens in pdfLaTeX

Rick van Rein

4 Dec 2013 4 Dec '13

9:26 p.m.

Hallo, Ik schrijf niet zo vaak LaTeX-documenten in het Nederlands, en liep nu tegen een probleem aan met dubbele aanhalingstekens. Ik heb altijd gedacht dat je schreef De politicus was ,,vergeten'' hoe de fout was ontstaan. Dus met twee komma's voor het woord en twee enkele aanhalingstekens erachter. Maar nu blijkt de spatiëring te verschillen. Misschien omdat ik tegenwoordig pdfLaTeX gebruik, terwijl ik dit geleerd heb met LaTeX. Ik kan hier vermoedelijk een vermoeiend-in-gebruik macro voor bouwen, maar ik heb de indruk dat ik iets mis. Is er een Juiste Manier om deze Nederlandse quotes te typesetten in (pdf)LaTeX? Dank, -Rick

Show replies by date

Johan Vromans

4 Dec 4 Dec

10:26 p.m.

Rick van Rein writes:

...

Ik schrijf niet zo vaak LaTeX-documenten in het Nederlands, en liep nu tegen een probleem aan met dubbele aanhalingstekens. Ik heb altijd gedacht dat je schreef

De politicus was ,,vergeten'' hoe de fout was ontstaan.

Dat is een nogal achterhaalde conventie. Tegenwoordig is het De politicus was ``vergeten'' hoe de fout was ontstaan. of De politicus was “vergeten” hoe de fout was ontstaan.

...

Ik kan hier vermoedelijk een vermoeiend-in-gebruik macro voor bouwen, maar ik heb de indruk dat ik iets mis. Is er een Juiste Manier om deze Nederlandse quotes te typesetten in (pdf)LaTeX?

De utf8 input module gebruiken en dan gewoon als “ en ” ingeven (of, oude stijl, „ en ” ). We leven al enige tijd in de 21e eeuw... -- Johan

Wilfred van Rooijen

10:37 p.m.

Je kan ook proberen met babel: zet de taal op "dutch" of iets in die geest en use \quote of \quotes (ik ben het precieze commando vergeten). Via babel zou je dan automatisch de juiste quotes voor de gewenste taal moeten krijgen (als ik het me goed herinner....). Wilfred On Thursday, December 5, 2013 7:27 AM, Johan Vromans wrote: Rick van Rein writes:

...

...
Ik schrijf niet zo vaak LaTeX-documenten in het Nederlands, en liep nu tegen een probleem aan met dubbele aanhalingstekens. Ik heb altijd gedacht dat je schreef

De politicus was ,,vergeten'' hoe de fout was ontstaan.

Dat is een nogal achterhaalde conventie. Tegenwoordig is het

De politicus was ``vergeten'' hoe de fout was ontstaan. of De politicus was “vergeten” hoe de fout was ontstaan.

...
Ik kan hier vermoedelijk een vermoeiend-in-gebruik macro voor bouwen, maar ik heb de indruk dat ik iets mis. Is er een Juiste Manier om deze Nederlandse quotes te typesetten in (pdf)LaTeX?

De utf8 input module gebruiken en dan gewoon als “ en ” ingeven (of, oude stijl, „ en ” ). We leven al enige tijd in de 21e eeuw...

-- Johan

_______________________________________________ TeX-NL mailing list TeX-NL@ntg.nl http://www.ntg.nl/cgi-bin/mailman/listinfo/tex-nl

Rick van Rein

10:44 p.m.

Hoi,

...

Je kan ook proberen met babel: zet de taal op "dutch" of iets in die geest en use \quote of \quotes (ik ben het precieze commando vergeten). Via babel zou je dan automatisch de juiste quotes voor de gewenste taal moeten krijgen (als ik het me goed herinner....).

Dat was net genoeg om het te vinden: \quoteddblbase lijkt het commando te zijn dat ik zoek. Dank! -Rick

Rick van Rein

10:41 p.m.

Hoi Johan,

...

Dat is een nogal achterhaalde conventie.

Haha, ik geef toe dat dit van de lagere school stamt -- sindsdien heb ik op het gebied van puctuering niet bijgeleerd ;-) (behalve smileys natuurlijk)

...

De politicus was ``vergeten'' hoe de fout was ontstaan. of De politicus was “vergeten” hoe de fout was ontstaan.

Mijn toetsenbord heeft die openings-dubbelquote niet… Dank, -Rick

Johan Vromans

5 Dec 5 Dec

7:13 a.m.

Rick van Rein writes:

...

Mijn toetsenbord heeft die openings-dubbelquote niet…

Jouw toetsenbord heeft ook de hoofdletter-M niet, daarvoor moet je twee toetsen indrukken: Shift + (ironisch genoeg) M. Je zou kunnen zeggen dat je nu eenmaal weet hoe je een hoofdletter-M moet maken en dat je weet hoe je een openings-dubbelquote moet maken, maar dat is PEBKAC. Serieus, met een beetje goed ingestelde compose key maak je gemakkelijk allerlei tekens die niet op je toetsenbord zitten. Het leert snel en het is bruikbaar in elk programma, niet enkel voor LaTeX input. -- Johan

Pander

8:18 a.m.

On 05-12-13 08:13, Johan Vromans wrote:

...

Rick van Rein writes:

...
Mijn toetsenbord heeft die openings-dubbelquote niet…

Jouw toetsenbord heeft ook de hoofdletter-M niet, daarvoor moet je twee toetsen indrukken: Shift + (ironisch genoeg) M.

Je zou kunnen zeggen dat je nu eenmaal weet hoe je een hoofdletter-M moet maken en dat je weet hoe je een openings-dubbelquote moet maken, maar dat is PEBKAC.

Serieus, met een beetje goed ingestelde compose key maak je gemakkelijk allerlei tekens die niet op je toetsenbord zitten. Het leert snel en het is bruikbaar in elk programma, niet enkel voor LaTeX input.

Alles over de compose key: http://hellebaard.nl/publicaties/book/book-compose-key-sequence-reference-gu... Verder zou ik aanbevelen om schuingedrukte tekst te gebruiken voor dit voorbeeld. Door het typemachinetijdperk en oude dot-matrixprinters met beperkingen in ondersteunde lettertypes zijn aanhalingstekens en onderstrepen gebruikt waar eigenlijk vet- en schuingedrukt gebruikt moest worden. Tijd om het tij te keren. Groeten, Pander

...

-- Johan _______________________________________________ TeX-NL mailing list TeX-NL@ntg.nl http://www.ntg.nl/cgi-bin/mailman/listinfo/tex-nl

Rick van Rein

9:57 a.m.

Hallo Johann, Hein, anderen,

...

...
Serieus, met een beetje goed ingestelde compose key maak je gemakkelijk allerlei tekens die niet op je toetsenbord zitten. Het leert snel en het is bruikbaar in elk programma, niet enkel voor LaTeX input.

Alles over de compose key: http://hellebaard.nl/publicaties/book/book-compose-key-sequence-reference-gu...

Natuurlijk hebben jullie groot gelijk -- de compose key is ideaal Ik stel hem vaak opnieuw in en geniet van de pracht en praal Wat mij verbijsterd is dat hij bij elke upgrade weer in het niets oplost Terwijl een toetsenbord wel met een irritante CapsLock wordt uitgedost! Ik zal eens uitzoeken hoe SunCompose werkt op een Mac Want ik ben dol op het ding, al klinkt dat misschien gek Dank voor jullie input en meedenken Dat de Sint jullie vanavond maar iets fraais moge schenken! Groet, -Rick

Johan Vromans

12:17 p.m.

Pander writes:

...

Verder zou ik aanbevelen om schuingedrukte tekst te gebruiken voor dit voorbeeld. Door het typemachinetijdperk en oude dot-matrixprinters met beperkingen in ondersteunde lettertypes zijn aanhalingstekens en onderstrepen gebruikt waar eigenlijk vet- en schuingedrukt gebruikt moest worden. Tijd om het tij te keren.

Precies. Waarbij mag worden opgemerkt dat vet in broodtekst niet wordt toegepast, enkel in koppen en bijschriften. Onderstreepte tekst eigenlijk ook niet. -- Johan

Hein Zelle

8:41 a.m.

Beste Johan, Rick,

...

...
Mijn toetsenbord heeft die openings-dubbelquote niet…

Serieus, met een beetje goed ingestelde compose key maak je gemakkelijk allerlei tekens die niet op je toetsenbord zitten.

hoewel ik het objectief eens ben met de oplossing verwacht ik dat de meeste mensen nog nooit van een compose key gehoord hebben. Hopelijk ter leering ende vermaack voor de rest hieronder wat ik weet, misschien kan een windows-expert even bijspringen hoe dat daar gaat. (Overigens heb ik wel een compose key onder linux, maar de U+201E („) kan ik daarmee niet maken.) - Standaard onder windows krijg je een toetsenbord instelling die speciale tekens interpreteert: "e -> ë. Ik weet niet hoe je met dat keyboard een lage openingsquote maakt, maar google kan je dat vast vertellen. - Andere toetsenbordinstellingen laten je met een compose key (bijvoorbeeld rechter-alt) + een teken + een letter een combinatie maken. - In linux kun je dit instellen bij toetsenbordinstellingen, varieert een beetje per systeem waar exact. Zoek naar "XKB options" en "compose key", stel deze in op rechter-alt. Als je het niet kunt vinden: /usr/bin/setxkbmap -option compose:ralt Vervolgens vind je hier de mogelijke combinaties (google linux compose key): http://www.hermit.org/Linux/ComposeKeys.html - Linux kan ook de default windows manier nadoen ("e -> ë), dat staat tegenwoordig standaard aan. Volgens mij krijg je dat door bij keyboard layout "us international" te kiezen. - Om unicode karakters te typen kun je in gnome-programma's ook de combinatie control-shift-u #### gebruiken waarbij #### de numerieke code is. De dubbele lage qoute is control-shift-u 201E. - emacs heeft een "TeX" input mode die voor latex gebruikers wel erg geweldig is ... alt-x set-input-method TeX alt-x toggle-input-method \"e -> ë \cc -> ç Aanvullingen welkom als anderen het exacter weten uit te leggen ... Groeten, Hein -- Dr. Hein Zelle Senior consultant meteorology & oceanography BMT ARGOSS Tel: +31 (0)527-242299 Fax: +31 (0)527-242016 E-mail: hein.zelle@bmtargoss.com Website: www.bmtargoss.com BMT ARGOSS b.v. Voorsterweg 28, 8316 PT Marknesse, the Netherlands Postal address: P.O. Box 61, 8325 ZH Vollenhove, the Netherlands Registered in The Netherlands, Registered no. 39060160. Unless otherwise agreed by BMT ARGOSS in writing, all work, services, goods or products supplied by BMT ARGOSS shall be subject to and governed by BMT ARGOSS' own terms and conditions which are available for inspection from BMT ARGOSS on request. E-mail confidentiality notice and disclaimer: The contents of this e-mail and any attachments are intended for the use of the mail addressee(s) shown. If you are not that person, you are not allowed to read it, to take any action based upon it or to copy it, forward, distribute or disclose the contents of it and you should please delete it from your system. BMT ARGOSS does not accept liability for any errors or omissions in the context of this e-mail or its attachments which arise as a result of internet transmission, nor accept liability for statements which are those of the author and clearly not made on behalf of BMT ARGOSS.

Dick Hoogendijk

10:18 a.m.

Bij mij is het voldoende om `` als openingstekens te tikken. Die worden auto omgezet in aanhalingstekens openen. 5 dec. 2013 schreef:

...

Beste Johan, Rick,

...
...
Mijn toetsenbord heeft die openings-dubbelquote niet…

Serieus, met een beetje goed ingestelde compose key maak je gemakkelijk allerlei tekens die niet op je toetsenbord zitten.

hoewel ik het objectief eens ben met de oplossing verwacht ik dat de meeste mensen nog nooit van een compose key gehoord hebben. Hopelijk ter leering ende vermaack voor de rest hieronder wat ik weet, misschien kan een windows-expert even bijspringen hoe dat daar gaat.

(Overigens heb ik wel een compose key onder linux, maar de U+201E („) kan ik daarmee niet maken.)

- Standaard onder windows krijg je een toetsenbord instelling die speciale tekens interpreteert: "e -> ë. Ik weet niet hoe je met dat keyboard een lage openingsquote maakt, maar google kan je dat vast vertellen.

- Andere toetsenbordinstellingen laten je met een compose key (bijvoorbeeld rechter-alt) + een teken + een letter een combinatie maken.

- In linux kun je dit instellen bij toetsenbordinstellingen, varieert een beetje per systeem waar exact. Zoek naar "XKB options" en "compose key", stel deze in op rechter-alt.

Als je het niet kunt vinden: /usr/bin/setxkbmap -option compose:ralt

Vervolgens vind je hier de mogelijke combinaties (google linux compose key): http://www.hermit.org/Linux/ComposeKeys.html

- Linux kan ook de default windows manier nadoen ("e -> ë), dat staat tegenwoordig standaard aan. Volgens mij krijg je dat door bij keyboard layout "us international" te kiezen.

- Om unicode karakters te typen kun je in gnome-programma's ook de combinatie control-shift-u #### gebruiken waarbij #### de numerieke code is. De dubbele lage qoute is control-shift-u 201E.

- emacs heeft een "TeX" input mode die voor latex gebruikers wel erg geweldig is ...

alt-x set-input-method TeX alt-x toggle-input-method

\"e -> ë \cc -> ç

Aanvullingen welkom als anderen het exacter weten uit te leggen ... Groeten, Hein

--

Dr. Hein Zelle Senior consultant meteorology & oceanography BMT ARGOSS

Tel: +31 (0)527-242299 Fax: +31 (0)527-242016 E-mail: hein.zelle@bmtargoss.com Website: www.bmtargoss.com

BMT ARGOSS b.v. Voorsterweg 28, 8316 PT Marknesse, the Netherlands Postal address: P.O. Box 61, 8325 ZH Vollenhove, the Netherlands

Registered in The Netherlands, Registered no. 39060160.

Unless otherwise agreed by BMT ARGOSS in writing, all work, services, goods or products supplied by BMT ARGOSS shall be subject to and governed by BMT ARGOSS' own terms and conditions which are available for inspection from BMT ARGOSS on request.

E-mail confidentiality notice and disclaimer: The contents of this e-mail and any attachments are intended for the use of the mail addressee(s) shown. If you are not that person, you are not allowed to read it, to take any action based upon it or to copy it, forward, distribute or disclose the contents of it and you should please delete it from your system. BMT ARGOSS does not accept liability for any errors or omissions in the context of this e-mail or its attachments which arise as a result of internet transmission, nor accept liability for statements which are those of the author and clearly not made on behalf of BMT ARGOSS. _______________________________________________ TeX-NL mailing list TeX-NL@ntg.nl http://www.ntg.nl/cgi-bin/mailman/listinfo/tex-nl -- Verzonden van mijn Nexus 7 met K-@ Mail

Johan Wevers

5:50 p.m.

On 05-12-2013 9:41, Hein Zelle wrote:

...

- Standaard onder windows krijg je een toetsenbord instelling die speciale tekens interpreteert: "e -> ë.

Alleen als je zo onvoorzichtig bent geweest dat keyboard niet op US te zetten maar op US international, of op NL (die niet meer bestaan afgezien van meer dan 15 jaar oude oude IBM toetsenborden). ZEER irritant als je wel eens quotes in de tekst gebruikt, of in wachtwoorden waar je niet ziet wat de computer denkt dat je ingetypt hebt. De uitvinden van de "dead keys" zou wat mij betreft een beroepsverbod moeten krijgen om nog ooit met computers te werken. Samen met de uitvinder van de "personalized menus" trouwens. -- ir. J.C.A. Wevers PGP/GPG public keys at http://www.xs4all.nl/~johanw/pgpkeys.html

Hein Zelle

9 Dec 9 Dec

8:37 a.m.

Hallo Johan,

...

...
- Standaard onder windows krijg je een toetsenbord instelling die speciale tekens interpreteert: "e -> ë.

Alleen als je zo onvoorzichtig bent geweest dat keyboard niet op US te zetten maar op US international [snip] De uitvinden van de "dead keys" zou wat mij betreft een beroepsverbod moeten krijgen om nog ooit met computers te werken. Samen met de uitvinder van de "personalized menus" trouwens.

Helemaal mee eens over die uitvinder, maar vrijwel alle windows machines waar ik achter ga zitten (en helaas ook alle nieuw geïnstalleerde ubuntu machines) hebben dit als instelling. Vandaar mijn opmerking "standaard". Groeten, Hein -- Dr. Hein Zelle Senior consultant meteorology & oceanography BMT ARGOSS Tel: +31 (0)527-242299 Fax: +31 (0)527-242016 E-mail: hein.zelle@bmtargoss.com Website: www.bmtargoss.com BMT ARGOSS b.v. Voorsterweg 28, 8316 PT Marknesse, the Netherlands Postal address: P.O. Box 61, 8325 ZH Vollenhove, the Netherlands Registered in The Netherlands, Registered no. 39060160. Unless otherwise agreed by BMT ARGOSS in writing, all work, services, goods or products supplied by BMT ARGOSS shall be subject to and governed by BMT ARGOSS' own terms and conditions which are available for inspection from BMT ARGOSS on request. E-mail confidentiality notice and disclaimer: The contents of this e-mail and any attachments are intended for the use of the mail addressee(s) shown. If you are not that person, you are not allowed to read it, to take any action based upon it or to copy it, forward, distribute or disclose the contents of it and you should please delete it from your system. BMT ARGOSS does not accept liability for any errors or omissions in the context of this e-mail or its attachments which arise as a result of internet transmission, nor accept liability for statements which are those of the author and clearly not made on behalf of BMT ARGOSS.

Dick Hoogendijk

9:33 a.m.

Nou sorry mannen, maar ik ben het helemaal niet eens met die boute uitspraak. Ik vind deze keys bijzonder plezierig. Onder wel besturingssysteem dan ook. De touchscreen methode (vasthouden van een letter voor de andere opties) is ook erg plezierig. Je mag als TeX gebruiker best met je tijd meegaan. 9 dec. 2013 schreef:

...

Hallo Johan,

...
...
- Standaard onder windows krijg je een toetsenbord instelling die speciale tekens interpreteert: "e -> ë.

Alleen als je zo onvoorzichtig bent geweest dat keyboard niet op US te zetten maar op US international [snip] De uitvinden van de "dead keys" zou wat mij betreft een beroepsverbod moeten krijgen om nog ooit met computers te werken. Samen met de uitvinder van de "personalized menus" trouwens.

Helemaal mee eens over die uitvinder, maar vrijwel alle windows machines waar ik achter ga zitten (en helaas ook alle nieuw geïnstalleerde ubuntu machines) hebben dit als instelling. Vandaar mijn opmerking "standaard".

Groeten, Hein -- Verzonden van mijn Nexus 7 met K-@ Mail

Johan Vromans

12:27 p.m.

Dick Hoogendijk writes:

...

Nou sorry mannen, maar ik ben het helemaal niet eens met die boute uitspraak. Ik vind deze keys bijzonder plezierig.

Smaken verschillen... Waar het om gaat is dat je niet in een antiek keurslijf blijft zitten nu er voldoende bijtijdse alternatieven zijn. -- Johan

Johan Wevers

10 Dec 10 Dec

7:34 p.m.

On 09-12-2013 10:33, Dick Hoogendijk wrote:

...

Nou sorry mannen, maar ik ben het helemaal niet eens met die boute uitspraak. Ik vind deze keys bijzonder plezierig. Onder wel besturingssysteem dan ook. De touchscreen methode (vasthouden van een letter voor de andere opties) is ook erg plezierig. Je mag als TeX gebruiker best met je tijd meegaan.

Met je tijd meegaan is het domweg negeren van accenten omdat het zonder ook wel duidelijk is wat er staat. De jeugd heeft de toekomst, en die past die negeren-regel al toe op de telefoon. Ook als ze native talen spreken waar veel meer accenten inzitten als in het Nederlands, zoals diverse Slavische talen. -- ir. J.C.A. Wevers PGP/GPG public keys at http://www.xs4all.nl/~johanw/pgpkeys.html

Johan Vromans

7:49 p.m.

Johan Wevers writes:

...

Met je tijd meegaan is het domweg negeren van accenten omdat het zonder ook wel duidelijk is wat er staat. De jeugd heeft de toekomst, en die past die negeren-regel al toe op de telefoon.

Een beetje kort door de bocht... 100 jaar geleden werden accenten ook veel genegeerd omdat de toenmalige typmachines er weinig mee konden. 40 jaar geleden werden accenten ook veel genegeerd omdat de toenmalige kaartponsers en regeldrukkers er weinig mee konden. En we zien dat de accenten dit toch allemaal overleefd hebben. -- Johan

Hein Zelle

11 Dec 11 Dec

8:18 a.m.

Mogguh, Om het even over een andere boeg te gooien: ik heb een prima werkende editor en compose key en kan dus alle veelvoorkomende accenten prima kan typen. Tot nu toe deed ik dat in email en openoffice altijd met compose, binnen latex met \" constructies. Nadeel van die laatste is onder andere dat mijn spellingchecker dat niet snapt (hoewel aspell het wel zou moeten kunnen, geloof ik). Is de "moderne" oplossing voor pdflatex om gewoon standaard \usepackage[utf8]{inputenc} op te nemen en in latex ook utf characters te gebruiken? Zo ja, dan ga ik daar denk ik maar eens op over. Heeft het nog zin om maar alternatieven zoals xelatex te kijken of voldoet pdflatex hier net zo goed? En nog wat terzijde: We hebben op het werk net uitgebreid met UTF8 geworsteld vanwege een russisch weersverwachtingsbulletin, maar uiteindelijk lag het grootste probleem niet bij LaTeX maar bij Matlab die geen figure labels in cyrillisch kan zetten, een een webserver die graag unicode negeert. Uiteindelijk zijn de figuren opgelost met "laprint" die een eps + latex labels uitspuugt. Het lezen en debuggen van een document in een taal die je niet kunt lezen blijkt nog verreweg het grootste probleem! Groeten, Hein -- Dr. Hein Zelle Senior consultant meteorology & oceanography BMT ARGOSS Tel: +31 (0)527-242299 Fax: +31 (0)527-242016 E-mail: hein.zelle@bmtargoss.com Website: www.bmtargoss.com BMT ARGOSS b.v. Voorsterweg 28, 8316 PT Marknesse, the Netherlands Postal address: P.O. Box 61, 8325 ZH Vollenhove, the Netherlands Registered in The Netherlands, Registered no. 39060160. Unless otherwise agreed by BMT ARGOSS in writing, all work, services, goods or products supplied by BMT ARGOSS shall be subject to and governed by BMT ARGOSS' own terms and conditions which are available for inspection from BMT ARGOSS on request. E-mail confidentiality notice and disclaimer: The contents of this e-mail and any attachments are intended for the use of the mail addressee(s) shown. If you are not that person, you are not allowed to read it, to take any action based upon it or to copy it, forward, distribute or disclose the contents of it and you should please delete it from your system. BMT ARGOSS does not accept liability for any errors or omissions in the context of this e-mail or its attachments which arise as a result of internet transmission, nor accept liability for statements which are those of the author and clearly not made on behalf of BMT ARGOSS.

Wilfred van Rooijen

10:47 p.m.

Inderdaad, met pdflatex kan je met \inputenc de juiste encoding voor de inputfile kiezen. - xelatex: wat betreft tex source min of meer gelijk aan pdflatex. Het grote verschil zit hem in het gebruik van OTF fonts. Een aantal taken wat betreft typesetting die normaal gesproken door TeX worden gedaan, worden afgehandeld door OTF/TTF software buiten TeX. Het voordeel is dat je niet langer afhankelijk bent van de speciale TeX fonts, hetgeen vooral een voordeel is als je niet-Latin gebruikt. Let op: je input files moeten wel wat aanpassingen ondergaan, als je OTF wil gebruiken (polyglossia ipv babel, en fontspec om de font-gerelateerde opties in te stellen) - lualatex: kan ook direct UTF-gecodeerde input aan en substitueert automatisch de juiste karakters, maar is wat functionaliteit betreft dichter bij de traditionele TeX dan xelatex Groeten, Wilfred On Wednesday, December 11, 2013 5:18 PM, Hein Zelle wrote: Mogguh,

...

Om het even over een andere boeg te gooien: ik heb een prima werkende editor en compose key en kan dus alle veelvoorkomende accenten prima kan typen. Tot nu toe deed ik dat in email en openoffice altijd met compose, binnen latex met \" constructies. Nadeel van die laatste is onder andere dat mijn spellingchecker dat niet snapt (hoewel aspell het wel zou moeten kunnen, geloof ik).

Is de "moderne" oplossing voor pdflatex om gewoon standaard

\usepackage[utf8]{inputenc}

op te nemen en in latex ook utf characters te gebruiken? Zo ja, dan ga ik daar denk ik maar eens op over. Heeft het nog zin om maar alternatieven zoals xelatex te kijken of voldoet pdflatex hier net zo goed?

En nog wat terzijde:

We hebben op het werk net uitgebreid met UTF8 geworsteld vanwege een russisch weersverwachtingsbulletin, maar uiteindelijk lag het grootste probleem niet bij LaTeX maar bij Matlab die geen figure labels in cyrillisch kan zetten, een een webserver die graag unicode negeert. Uiteindelijk zijn de figuren opgelost met "laprint" die een eps + latex labels uitspuugt. Het lezen en debuggen van een document in een taal die je niet kunt lezen blijkt nog verreweg het grootste probleem!

Groeten, Hein

--

Dr. Hein Zelle Senior consultant meteorology & oceanography BMT ARGOSS

Tel: +31 (0)527-242299 Fax: +31 (0)527-242016 E-mail: hein.zelle@bmtargoss.com Website: www.bmtargoss.com BMT ARGOSS b.v. Voorsterweg 28, 8316 PT Marknesse, the Netherlands Postal address: P.O. Box 61, 8325 ZH Vollenhove, the Netherlands

Registered in The Netherlands, Registered no. 39060160.

Unless otherwise agreed by BMT ARGOSS in writing, all work, services, goods or products supplied by BMT ARGOSS shall be subject to and governed by BMT ARGOSS' own terms and conditions which are available for inspection from BMT ARGOSS on request.

E-mail confidentiality notice and disclaimer: The contents of this e-mail and any attachments are intended for the use of the mail addressee(s) shown. If you are not that person, you are not allowed to read it, to take any action based upon it or to copy it, forward, distribute or disclose the contents of it and you should please delete it from your system. BMT ARGOSS does not accept liability for any errors or omissions in the context of this e-mail or its attachments which arise as a result of internet transmission, nor accept liability for statements which are those of the author and clearly not made on behalf of BMT ARGOSS.

_______________________________________________ TeX-NL mailing list TeX-NL@ntg.nl http://www.ntg.nl/cgi-bin/mailman/listinfo/tex-nl

Wilfred van Rooijen

11:25 p.m.

Quote "Wat een onzin. Spelling aanpassen aan gebrekkige techniek. Ik noem dat gemakzucht. De jeugd heeft niet alleen de toekomst. Die hebben we allemaal. De jeugd is wel gehaast en neemt daardoor niet de moeite een handeling meer te gebruiken. Jouw uitspraak lijkt op wat ik dagelijks ook in het verkeer zie. Schijt aan afspraken. Iedereen doet maar raak. Stom!" Je bedoelt "Niet alleen de jeugd heeft de toekomst", neem ik aan - of je bedoelt dat de jeugd ook andere dingen dan "de toekomst" heeft ;-)) Ik weet het nog goed, toen ik maar half zou oud was als nu, en voor mijn eindexamen Latijn zat. Een van de brieven die we toen bestudeerden (ik denk dat het Seneca was maar het kan ook een ander geweest zijn) meldde dat "de Romeinse jeugd is zo decadent dat [ons] imperium binnenkort in elkaar zal storten". En die brief was geschreven in de eerste eeuw, en we weten uit de geschiedenis dat het Romeinse Rijk het nog wel even heeft volgehouden. Wat betreft Nederland en regelgeving (ik ben al een tijdje weg uit Nederland maar ik neem aan dat de verhuftering onverminderd is doorgegaan), het probleem is niet dat "iedereen maar iets doet". Het probleem is dat iedereen prima weet wat de regeltjes zijn (*), maar tegelijkertijd is men ervan overtuigd dat de "regels" alleen op anderen van toepassing zijn. Met andere woorden: de gedachte is dat het individu meer "rechten" heeft dan anderen. In het Amerikaans-Engels noemt men dat "entitlement" On , Wilfred van Rooijen wrote: Inderdaad, met pdflatex kan je met \inputenc de juiste encoding voor de inputfile kiezen.

...

- xelatex: wat betreft tex source min

of meer gelijk aan pdflatex. Het grote verschil zit hem in het gebruik van OTF fonts. Een aantal taken wat betreft typesetting die normaal gesproken door TeX worden gedaan, worden afgehandeld door OTF/TTF software buiten TeX. Het voordeel is dat je niet langer afhankelijk bent van de speciale TeX fonts, hetgeen vooral een voordeel is als je niet-Latin gebruikt. Let op: je input files moeten wel wat aanpassingen ondergaan, als je OTF wil gebruiken (polyglossia ipv babel, en fontspec om de font-gerelateerde opties in te stellen)

...

- lualatex: kan ook direct UTF-gecodeerde input aan en substitueert automatisch de juiste karakters, maar is wat functionaliteit

betreft dichter bij de traditionele TeX dan xelatex

...

Groeten, Wilfred

On Wednesday, December 11, 2013 5:18 PM, Hein Zelle wrote:

Mogguh,

...
Om het even over een andere boeg te gooien: ik heb een prima werkende editor en compose key en kan dus alle veelvoorkomende accenten prima kan typen. Tot nu toe deed ik dat in

email en

...

...
openoffice altijd met compose, binnen latex met \" constructies. Nadeel van die laatste is onder andere dat mijn spellingchecker dat niet snapt (hoewel aspell het wel zou moeten kunnen, geloof ik).

Is de "moderne" oplossing voor pdflatex om gewoon standaard

\usepackage[utf8]{inputenc}

op te nemen en in latex ook utf characters te gebruiken? Zo ja, dan ga ik daar denk ik maar eens op over. Heeft het nog zin om maar alternatieven zoals xelatex te kijken of voldoet pdflatex hier net zo goed?

En nog wat terzijde:

We hebben op het werk net uitgebreid met UTF8 geworsteld vanwege een russisch weersverwachtingsbulletin, maar uiteindelijk lag het grootste probleem niet bij LaTeX maar bij Matlab die geen figure labels in cyrillisch kan zetten, een een webserver die graag unicode negeert. Uiteindelijk zijn de figuren opgelost met "laprint" die een eps + latex labels uitspuugt. Het lezen en debuggen van een document in een taal die je niet kunt lezen blijkt nog verreweg het grootste probleem!

Groeten, Hein

--

Dr. Hein Zelle Senior consultant meteorology & oceanography BMT ARGOSS

Tel: +31 (0)527-242299 Fax: +31 (0)527-242016 E-mail: hein.zelle@bmtargoss.com Website: www.bmtargoss.com BMT ARGOSS b.v. Voorsterweg 28, 8316 PT Marknesse, the Netherlands Postal address: P.O. Box 61, 8325 ZH Vollenhove, the Netherlands

Registered in The Netherlands, Registered no. 39060160.

Unless otherwise agreed by BMT ARGOSS in writing, all work, services, goods or products supplied by BMT ARGOSS shall be subject to and governed by BMT ARGOSS' own terms and conditions which are available for inspection from BMT ARGOSS on request.

E-mail confidentiality notice and disclaimer: The contents of this e-mail and any attachments are intended for the use of the mail addressee(s) shown. If you are not that person, you are not allowed to read it, to take any action based upon it or to copy it, forward, distribute or disclose the contents of it and you should please delete it from your system. BMT ARGOSS does not accept liability for any errors or omissions in the context of this e-mail or its attachments which arise as a result of internet transmission, nor accept liability for statements which are those of the author and clearly not made on behalf of BMT ARGOSS.

_______________________________________________ TeX-NL mailing list TeX-NL@ntg.nl http://www.ntg.nl/cgi-bin/mailman/listinfo/tex-nl

Rick van Rein

11:32 p.m.

Hoi, Kunnen we proberen niet tot flame wars te vervallen? Ik zie liever inhoudelijke discussies dan stellige meningen die mensen erop na houden en wat anderen daar dan weer van denken… -Rick

Dick Hoogendijk

9:56 a.m.

Wat een onzin. Spelling aanpassen aan gebrekkige techniek. Ik noem dat gemakzucht. De jeugd heeft niet alleen de toekomst. Die hebben we allemaal. De jeugd is wel gehaast en neemt daardoor niet de moeite een handeling meer te gebruiken. Jouw uitspraak lijkt op wat ik dagelijks ook in het verkeer zie. Schijt aan afspraken. Iedereen doet maar raak. Stom! 10 dec. 2013 schreef:

...

On 09-12-2013 10:33, Dick Hoogendijk wrote:

...
Nou sorry mannen, maar ik ben het helemaal niet eens met die boute uitspraak. Ik vind deze keys bijzonder plezierig. Onder wel besturingssysteem dan ook. De touchscreen methode (vasthouden van een letter voor de andere opties) is ook erg plezierig. Je mag als TeX gebruiker best met je tijd meegaan.

Met je tijd meegaan is het domweg negeren van accenten omdat het zonder ook wel duidelijk is wat er staat. De jeugd heeft de toekomst, en die past die negeren-regel al toe op de telefoon. Ook als ze native talen spreken waar veel meer accenten inzitten als in het Nederlands, zoals diverse Slavische talen. -- Verzonden van mijn Nexus 7 met K-@ Mail

Piet van Oostrum

3:23 p.m.

Dick Hoogendijk wrote:

...

Wat een onzin. Spelling aanpassen aan gebrekkige techniek. Ik noem dat gemakzucht. De jeugd heeft niet alleen de toekomst. Die hebben we allemaal. De jeugd is wel gehaast en neemt daardoor niet de moeite een handeling meer te gebruiken. Jouw uitspraak lijkt op wat ik dagelijks ook in het verkeer zie. Schijt aan afspraken. Iedereen doet maar raak. Stom!

Zo'n 10 (?) jaar geleden, toen alles buiten ASCII regelmatig voor problemen zorgde, liet ik die accenten in de meeste gevallen ook maar zitten. Tegenwoordig, nu Unicode en i.h.b. UTF-8 in 99% van de gevallen zonder problemen verwerkt kan worden houd ik me er weer netjes aan. -- Piet van Oostrum WWW: http://pietvanoostrum.com/ PGP key: [8DAE142BE17999C4]

Johan Vromans

12 Dec 12 Dec

2:03 p.m.

Piet van Oostrum writes:

...

Zo'n 10 (?) jaar geleden, toen alles buiten ASCII regelmatig voor problemen zorgde, liet ik die accenten in de meeste gevallen ook maar zitten. Tegenwoordig, nu Unicode en i.h.b. UTF-8 in 99% van de gevallen zonder problemen verwerkt kan worden houd ik me er weer netjes aan.

En weer terug op het topic: Betekent dat dat je nu ook UTF-8 invoer aan (La)TeX aanbiedt? Zo nee, waarom niet? -- Johan

Pander

2:20 p.m.

On 12-12-13 15:03, Johan Vromans wrote:

...

Piet van Oostrum writes:

...
Zo'n 10 (?) jaar geleden, toen alles buiten ASCII regelmatig voor problemen zorgde, liet ik die accenten in de meeste gevallen ook maar zitten. Tegenwoordig, nu Unicode en i.h.b. UTF-8 in 99% van de gevallen zonder problemen verwerkt kan worden houd ik me er weer netjes aan.

En weer terug op het topic: Betekent dat dat je nu ook UTF-8 invoer aan (La)TeX aanbiedt?

Voor Xe(La)TeX is dat wel het geval.

...

Zo nee, waarom niet?

-- Johan _______________________________________________ TeX-NL mailing list TeX-NL@ntg.nl http://www.ntg.nl/cgi-bin/mailman/listinfo/tex-nl

Piet van Oostrum

6:54 p.m.

Johan Vromans wrote:

...

Piet van Oostrum writes:

...
Zo'n 10 (?) jaar geleden, toen alles buiten ASCII regelmatig voor problemen zorgde, liet ik die accenten in de meeste gevallen ook maar zitten. Tegenwoordig, nu Unicode en i.h.b. UTF-8 in 99% van de gevallen zonder problemen verwerkt kan worden houd ik me er weer netjes aan.

En weer terug op het topic: Betekent dat dat je nu ook UTF-8 invoer aan (La)TeX aanbiedt? Zo nee, waarom niet?

Ja, meestal wel. -- Piet van Oostrum WWW: http://pietvanoostrum.com/ PGP key: [8DAE142BE17999C4]

Erik-Jan Vens

7:02 p.m.

Dag allen, Ik ben na heel veel jaren weer eens met TeX bezig. Niet LaTeX maar gewoon TeX omdat ik daar ervaring mee had. Ik moet in een project on-the-fly PDF's maken van gegevens uit een database en dacht meteen aan TeX als motor. Nu is mijn TeX wat roestig maar ik heb alles redelijk makkelijk aan de praat gekregen. Alleen die UTF-8 invoer... Alles wat in de database zit is in UTF-8. Ik heb een filtertje gemaakt dat de invoer omzet in codes. Maar lees ik hier dat je het ook rechtstreeks aan TeX aan kunt bieden? Bedankt voor het antwoord, vriendelijke groet, Erik-Jan Vens On 12/12/2013 07:54 PM, Piet van Oostrum wrote:

...

Johan Vromans wrote:

...
Piet van Oostrum writes:

...
Zo'n 10 (?) jaar geleden, toen alles buiten ASCII regelmatig voor problemen zorgde, liet ik die accenten in de meeste gevallen ook maar zitten. Tegenwoordig, nu Unicode en i.h.b. UTF-8 in 99% van de gevallen zonder problemen verwerkt kan worden houd ik me er weer netjes aan.

En weer terug op het topic: Betekent dat dat je nu ook UTF-8 invoer aan (La)TeX aanbiedt? Zo nee, waarom niet?

Ja, meestal wel.

-- Erik-Jan Vens erik-jan@ejvens.net 06-22298962 / +31622298962 https://twitter.com/ErikJanVens https://www.facebook.com/erikjanvens

Piet van Oostrum

10:17 p.m.

Erik-Jan Vens wrote:

...

Dag allen,

Ik ben na heel veel jaren weer eens met TeX bezig. Niet LaTeX maar gewoon TeX omdat ik daar ervaring mee had.

Ik moet in een project on-the-fly PDF's maken van gegevens uit een database en dacht meteen aan TeX als motor. Nu is mijn TeX wat roestig maar ik heb alles redelijk makkelijk aan de praat gekregen. Alleen die UTF-8 invoer...

Alles wat in de database zit is in UTF-8. Ik heb een filtertje gemaakt dat de invoer omzet in codes. Maar lees ik hier dat je het ook rechtstreeks aan TeX aan kunt bieden?

Bedankt voor het antwoord, vriendelijke groet,

Als je de pure plain TeX gebruikt dan niet. Maar wel als je LaTeX, Context, LuaTeX of XeTeX gebruikt. De laatste twee zijn grotendeels plain TeX compatible, als ik het goed heb. -- Piet van Oostrum WWW: http://pietvanoostrum.com/ PGP key: [8DAE142BE17999C4]

Hans Hagen

10:39 p.m.

On 12/12/2013 11:17 PM, Piet van Oostrum wrote:

...

Erik-Jan Vens wrote:

...
Dag allen,

Ik ben na heel veel jaren weer eens met TeX bezig. Niet LaTeX maar gewoon TeX omdat ik daar ervaring mee had.

Ik moet in een project on-the-fly PDF's maken van gegevens uit een database en dacht meteen aan TeX als motor. Nu is mijn TeX wat roestig maar ik heb alles redelijk makkelijk aan de praat gekregen. Alleen die UTF-8 invoer...

Alles wat in de database zit is in UTF-8. Ik heb een filtertje gemaakt dat de invoer omzet in codes. Maar lees ik hier dat je het ook rechtstreeks aan TeX aan kunt bieden?

Bedankt voor het antwoord, vriendelijke groet,

Als je de pure plain TeX gebruikt dan niet. Maar wel als je LaTeX, Context, LuaTeX of XeTeX gebruikt. De laatste twee zijn grotendeels plain TeX compatible, als ik het goed heb.

tex = original engine pdftex = tex + extensions + pdf output xetex = tex + extensions + pdf output + otf fonts luatex = most of pdftex + some of omega + reimplementations + lua extension mechanism + wide fonts support xetex and luatex are unicode internally (and prefer utf input) plain is een format (set macros) en niet een engine (net als contextof latex) er is een latex versie voor xetex en eentje voor luatex context mkiv gebruikt luatex (context mkii is voor pdftex en xetex en wordt niet verder uitgebreid cq. aangepast) Hans ----------------------------------------------------------------- Hans Hagen | PRAGMA ADE Ridderstraat 27 | 8061 GH Hasselt | The Netherlands tel: 038 477 53 69 | voip: 087 875 68 74 | www.pragma-ade.com | www.pragma-pod.nl -----------------------------------------------------------------

Piet van Oostrum

10:44 p.m.

Hans Hagen wrote:

...

plain is een format (set macros) en niet een engine (net als contextof latex)

Onder "pure plain TeX" versta ik de originele implementatie volgens Knuth, dus zonder uitbreidingen, die (volgens mij uit pieteit t.o.v. Knuth) meegeleverd wordt bij de meeste distributies. -- Piet van Oostrum WWW: http://pietvanoostrum.com/ PGP key: [8DAE142BE17999C4]

Hans Hagen

13 Dec 13 Dec

12:04 a.m.

On 12/12/2013 11:44 PM, Piet van Oostrum wrote:

...

Hans Hagen wrote:

...
plain is een format (set macros) en niet een engine (net als contextof latex)

Onder "pure plain TeX" versta ik de originele implementatie volgens Knuth, dus zonder uitbreidingen, die (volgens mij uit pieteit t.o.v. Knuth) meegeleverd wordt bij de meeste distributies.

ok, die runt op zich, op wat lig reconstructie na is het ook compatible (hopelijk ook nog steeds vwbt math, want het is wat lastig om oude en nieuwe methoden te combineren in een machinerie) Hans ----------------------------------------------------------------- Hans Hagen | PRAGMA ADE Ridderstraat 27 | 8061 GH Hasselt | The Netherlands tel: 038 477 53 69 | voip: 087 875 68 74 | www.pragma-ade.com | www.pragma-pod.nl -----------------------------------------------------------------

Hans Hagen

12 Dec 12 Dec

10:43 p.m.

On 12/12/2013 11:17 PM, Piet van Oostrum wrote:

...

Als je de pure plain TeX gebruikt dan niet. Maar wel als je LaTeX, Context, LuaTeX of XeTeX gebruikt. De laatste twee zijn grotendeels plain TeX compatible, als ik het goed heb.

als je met plain tex compatible bedoeld: je kunt plain laden zonder problemen, dan klopt dat grotendeel, echter, in de praktijk het je wat meer nodig omdat - plain standaard cm gebruikt (niet opentype, en dus ook geen out-of-de-box utf mapping) - opentype math een andere font setup heeft (maar standaard math is grotendeels compatible) - patterns iets anders kunnen worden geladen (bv runtime) (in de context distributie zit een luatex-plain variant) Hans ----------------------------------------------------------------- Hans Hagen | PRAGMA ADE Ridderstraat 27 | 8061 GH Hasselt | The Netherlands tel: 038 477 53 69 | voip: 087 875 68 74 | www.pragma-ade.com | www.pragma-pod.nl -----------------------------------------------------------------

Hans Hagen

5 Dec 5 Dec

9:19 a.m.

On 12/4/2013 11:41 PM, Rick van Rein wrote:

...

Hoi Johan,

...
Dat is een nogal achterhaalde conventie.

Haha, ik geef toe dat dit van de lagere school stamt -- sindsdien heb ik op het gebied van puctuering niet bijgeleerd ;-) (behalve smileys natuurlijk)

iedere taal heeft andere conventies en alle combinaties komen voor ... echter omdat wordprocessors vaak op engels staan, worden vaak de daar gebruikelijke open en close quotes gebruikt de '' `` input is eigenlijk een pseudo ligatuur, net als -- en ---, en je hebt dan ook fonts nodig die dat bieden ... in opentype fonts kun je dat vergeten, alleen speciaal voor tex geprepareerde fonts hebben wat van die ligaturen ... voor zover ik weet is ,, nooit zo'n ligatuur geweest in die fonts, dus het best kun je een commando gebruiken dat dat voor je regelt en meteen zorg draagt voor spatiering voor en na

...

...
De politicus was ``vergeten'' hoe de fout was ontstaan. of De politicus was “vergeten” hoe de fout was ontstaan.

Mijn toetsenbord heeft die openings-dubbelquote niet…

is een operating system cq. editor feature Hans ----------------------------------------------------------------- Hans Hagen | PRAGMA ADE Ridderstraat 27 | 8061 GH Hasselt | The Netherlands tel: 038 477 53 69 | voip: 087 875 68 74 | www.pragma-ade.com | www.pragma-pod.nl -----------------------------------------------------------------

Johan Vromans

12:23 p.m.

Hans Hagen writes:

...

de '' `` input is eigenlijk een pseudo ligatuur, net als -- en ---, en

[citation needed] -- Johan

Hans Hagen

12:45 p.m.

On 12/5/2013 1:23 PM, Johan Vromans wrote:

...

Hans Hagen writes:

...
de '' `` input is eigenlijk een pseudo ligatuur, net als -- en ---, en

[citation needed]

why? if you key in --- and get an 'emdash' that means that some magic is going on in tex and as - is not an active character it has to be font magic ... fl ff fi ffl ffi fff ij ae oe ... these are considered ligatures but -- --- `` '' use the same mechanism ... you can see this kind of mapping with: tftopl -charcode-format=ascii texnansi-lmr10.tfm (and there are more, like combinations with < and > and ? and !) keep in mind that this way of coding documents makes them non-portable ----------------------------------------------------------------- Hans Hagen | PRAGMA ADE Ridderstraat 27 | 8061 GH Hasselt | The Netherlands tel: 038 477 53 69 | voip: 087 875 68 74 | www.pragma-ade.com | www.pragma-pod.nl -----------------------------------------------------------------

Johan Vromans

2:42 p.m.

Hans Hagen writes:

...

On 12/5/2013 1:23 PM, Johan Vromans wrote:

...
Hans Hagen writes:

...
de '' `` input is eigenlijk een pseudo ligatuur, net als -- en ---, en

[citation needed]

why? if you key in --- and get an 'emdash' that means that some magic is going on in tex and as - is not an active character it has to be font magic ... fl ff fi ffl ffi fff ij ae oe ... these are considered ligatures but -- --- `` '' use the same mechanism ... you can see this kind of mapping with:

Excuus voor de mogelijke verwarringg, mijn vraag was typografisch van aard. Vanuit de typesettingliteratuur is mij namelijk niets bekend dat ” een ligatuur zou zijn voor ’’, etc. Leergierig als ik ben wilde ik daar even meer van weten. Eerlijk gezegd twijfel ik ook een beetje aan je antwoord, wat ik gezien jouw grondige kennis van zaken niet snel doe. Ik hoop althans dat *TeX de mapping van naastelkaargelegen f en l naar ligatuur fl toch op een ander niveau (fontniveau) afhandelt dan de omzetting van '' naar ” (inputniveau). Ligatuur impliceert vormverandering. Als ik het woord "fiets" wijder spatieer verwacht ik "f i e t s" en niet "fi e t s". Maar een wijder gespatieerd "“hoi”" wordt (hopelijk) toch echt "“ h o i ”" en niet "‘ ‘ h o i ’ ’". -- Johan

Hans Hagen

3:01 p.m.

On 12/5/2013 3:42 PM, Johan Vromans wrote:

...

Hans Hagen writes:

...
On 12/5/2013 1:23 PM, Johan Vromans wrote:

...
Hans Hagen writes:

...
de '' `` input is eigenlijk een pseudo ligatuur, net als -- en ---, en

[citation needed]

why? if you key in --- and get an 'emdash' that means that some magic is going on in tex and as - is not an active character it has to be font magic ... fl ff fi ffl ffi fff ij ae oe ... these are considered ligatures but -- --- `` '' use the same mechanism ... you can see this kind of mapping with:

Excuus voor de mogelijke verwarringg, mijn vraag was typografisch van aard. Vanuit de typesettingliteratuur is mij namelijk niets bekend dat ” een ligatuur zou zijn voor ’’, etc. Leergierig als ik ben wilde ik daar even meer van weten.

daarom noem ik het ook een *pseudo* ligatuur: er wordt gebruik gemaakt van tex's ligatuurmechanisme om de invoer te tranformeren

...

Eerlijk gezegd twijfel ik ook een beetje aan je antwoord, wat ik gezien jouw grondige kennis van zaken niet snel doe. Ik hoop althans dat *TeX de mapping van naastelkaargelegen f en l naar ligatuur fl toch op een ander niveau (fontniveau) afhandelt dan de omzetting van '' naar ” (inputniveau).

nee, dat gebeurt op hetzelfde niveau: invoer '' -> 2 char nodes -> 1 lig (glyph node) invoer --- -> 3 char nodes -> 1 lig node (endash) + 1 char node -> 1 lig node (emdash) invoer ffi -> 3 char nodes -> 1 lig node (ff) + 1 char node (f) -> 1 lig node (ffi) tex heeft geen input translatie (omega wel) ... evt kan men ' actief maken (een macro dus die vooruit kijkt) en een vorm van invoer translatie doen in traditioneel tex vindt dit process vroeg plaats, dus vermengd met de expansie van macros en translatie in een node list; een complicatie is dat soms ligature decomposition plaatsvindt (unboxed content); verder is er natuurlijk de nodige interferentie met afbreken (discretionaries); een voorbeeld van beinvloeding van dit proces is f{}i wat een ligatuur verhindert hoewel in een later stadium (afhanlijk van wat men met boxes doet) die ligatuur toch weer kan opduiken in luatex is hyphenation, ligature building, kerning strikt gescheiden

...

Ligatuur impliceert vormverandering. Als ik het woord "fiets" wijder spatieer verwacht ik "f i e t s" en niet "fi e t s". Maar een wijder gespatieerd "“hoi”" wordt (hopelijk) toch echt "“ h o i ”" en niet "‘ ‘ h o i ’ ’".

dat is inderdaad een ander verhaal ... overigens, de wide engines (xetex en luatex) gebruiken opentype fonts en die hebben die '' ligatuur hacks niet; echter, in die fonts wordt weer op andere manieren het concept ligatuur misbruikt, omdat het een n -> 1 mapping is (hoewel sommige fonts gewoon 1 -> 1 mappen); bovendien is daar een wat geavanceerder mechanisms mogelijk zodat "fijn" niet "fi j n" wordt maar "f ij n" hoewel voor zover ik weet alleen latin modern dat ondersteunt Hans ----------------------------------------------------------------- Hans Hagen | PRAGMA ADE Ridderstraat 27 | 8061 GH Hasselt | The Netherlands tel: 038 477 53 69 | voip: 087 875 68 74 | www.pragma-ade.com | www.pragma-pod.nl -----------------------------------------------------------------

Johan Vromans

3:36 p.m.

Hans Hagen writes:

...

[...]

Bedankt voor de uitleg.

...

[...] bovendien is daar een wat geavanceerder mechanisms mogelijk zodat "fijn" niet "fi j n" wordt maar "f ij n" hoewel voor zover ik weet alleen latin modern dat ondersteunt

"f ij n" is net zo fout als "fi j n". Maar dat is weer een ander verhaal. -- Johan

Hans Hagen

5:30 p.m.

On 12/5/2013 4:36 PM, Johan Vromans wrote:

...

Hans Hagen writes:

...
[...]

Bedankt voor de uitleg.

...
[...] bovendien is daar een wat geavanceerder mechanisms mogelijk zodat "fijn" niet "fi j n" wordt maar "f ij n" hoewel voor zover ik weet alleen latin modern dat ondersteunt

"f ij n" is net zo fout als "fi j n". Maar dat is weer een ander verhaal.

ik geef alleen maar aan wat de opbouw is, dus die spaties zijn er normaal niet tenzij je inter character kerning toepast en dan wordt het f i j n, we hebben het over ﬁjn versus fĳn ... die ij diftong logica zit speciaal in de otf texgyre fonts omdat we er om hebben gevraagd ... ligatures zijn zowieso taal afhankelijk en in veel gevallen niet eens een verbetering ... er zijn overigens fonts, zoals cambria, die dat met kerning en contextual single glyph substitution doen, wat ook een mooie oplossing is) afĳn, genoeg hierover, want het ging om pdflatex en daar spelen dit soort zaken niet Hans ----------------------------------------------------------------- Hans Hagen | PRAGMA ADE Ridderstraat 27 | 8061 GH Hasselt | The Netherlands tel: 038 477 53 69 | voip: 087 875 68 74 | www.pragma-ade.com | www.pragma-pod.nl -----------------------------------------------------------------

4027

Age (days ago)

4036

Last active (days ago)

List overview

Download

38 comments

10 participants

participants (10)

Dick Hoogendijk
Erik-Jan Vens
Hans Hagen
Hein Zelle
Johan Vromans
Johan Wevers
Pander
Piet van Oostrum
Rick van Rein
Wilfred van Rooijen